Rozmowa z ambasadorem Kazachstanu w Polsce Ałtajem Abibułłajewem.

Różnorodność kulturalna, etniczna, tradycji i nawet klimatu jest najcenniejszym bogactwem Kazachstanu. Czy może pan ambasador przybliżyć w kilku słowach Kazachstan. Czy jest coś, co łączy nasze narody?
Ałtaj Abibułłajew (AA)⇒ 
Kazachstan geograficznie jest dalekim krajem, ale historycznie i emocjonalnie jesteśmy sobie bliscy. Franciszkanin Benedykt Polak dotarł do Kazachstanu na długo przed wyprawą Marco Polo, od tamtego czasu wielu Polaków przybywało do Kazachstanu, kraju, który położony jest w samym sercu Eurazji – Europy i Azji. Większość podróżników, którzy wędrowali z Europy do Azji i odwrotnie, przemierzali tereny współczesnego Kazachstanu, wszak tędy wiedzie słynny Jedwabny Szlak. Po rozbiorach Polski, gdy Kazachstan był częścią Imperium Rosyjskiego, zamieszkało tu wielu Polaków. Nasze narody połączył wspólny los historyczny. Słowo Kazach z języka kazachskiego tłumaczy się jako „wolny człowiek”. Wolny od wszelkich ustrojów politycznych, dogmatów religijnych, jakichkolwiek narzuconych ograniczeń, i w czasie i w przestrzeni. Kazachowie są jak rozległe stepy, wolni i niezależni. To właśnie umiłowanie wolności łączy nasze narody.

Historia Kazachstanu jest bardzo urozmaicona, niedawno obchodziliśmy 25. rocznicę odzyskania niepodległości, ale dzieje państwowości kazachskiej sięgają 25 wieków. 550 lat temu ukształtowała się monarchia kazachska, z wyraźnymi granicami, instytucjami państwowymi, sądami. Już wówczas wybieraliśmy swoich władców. Kazachska kultura polityczna kształtowana jest więc od wielu stuleci. Kazachstan zajmuje obecnie 9. miejsce na świecie pod względem powierzchni, ale liczy ponaddwukrotnie mniej mieszkańców niż Polska. Mówi się, że jest to najbardziej europejskie państwo w Azji i najbardziej azjatyckie w Europie (ok. 14% Kazachstanu należy geograficznie do Europy). Jesteśmy częścią różnych europejskich struktur, takich jak Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) i UEFA – międzynarodowa organizacja zrzeszająca związki piłki nożnej. Utrzymujemy partnerskie relacje z wieloma instytucjami gospodarczymi Unii Europejskiej i krajami europejskimi.

Kazachstan to odległy, ale piękny kraj. Polakom raczej mało znany, masowi turyści rzadko tam docierają. Panie ambasadorze, co można zrobić, żeby biura podróży przywoziły więcej turystów z Polski do Kazachstanu?
(AA)⇒ 
Powiem tak, rząd kazachski podjął bezprecedensową decyzję o zniesieniu od 1 stycznia 2017 r. obowiązku wizowego dla Polaków i obywateli innych krajów unijnych, co można potraktować jako fundamentalny krok w stronę wzajemnego zbliżenia i usunięcia wszelkich barier, które utrudniają wzajemne kontakty. Efektem wizyty państwowej J.E. Prezydenta Republiki Kazachstanu, Pana Nursułtana Nazarbajewa, w Polsce w sierpniu 2016 r. była m.in. decyzja o uruchomieniu od maja 2017 r. stałych połączeń lotniczych między Warszawą a Astaną. Uważam, że te decyzje władz Kazachstanu otwierają możliwości swobodnego podróżowania do naszego kraju i nawiązywania kontaktów gospodarczych. Warto poznać nie tylko historię Kazachstanu, ale także odkryć jego współczesność: nową stolicę, nowoczesne miasta, potencjał turystycznych wielu regionów. Nasz rząd realizuje wiele projektów infrastrukturalnych w dziedzinie turystyki. Przez wiele lat była to niestety zaniedbana gałąź gospodarki, ale sądzę, że kazachska przedsiębiorczość jest solidną podstawą promocji kraju i tworzenia dobrych warunków dla turystów.

Kazachstan – kraj wielokrotnie większy od Polski – z pewnością przyciąga walorami krajoznawczymi. W jakich wydarzeniach, eventach lub festiwalach warto wziąć udział?
(AA)⇒ 
Kazachstan jest atrakcyjny o każdej porze roku! Faktycznie zimy są tu srogie (w północnej części kraju temperatura powietrza może spaść nawet poniżej – 400C), a lata upalne i suche (na południu sięga ponad +50oC), ale właśnie w tych skrajnościach tkwi urok i odmienność naszego kraju. Kazachstan reprezentuje całe spektrum klimatów, nie zawsze jest tak zimno lub gorąco. Od południowej do północnej granicy trzeba lecieć przez 2,5 godziny, natomiast od granicy na wschodzie do tej na zachodzie podróż samolotem zajmuje prawie cztery godziny! Proszę sobie wyobrazić jaka jest zmienność pogody na tak rozległym obszarze.

Różnorodność kulturalna, etniczna, tradycji i nawet klimatu jest najcenniejszym bogactwem Kazachstanu.

Miłośnicy wydarzeń kulturalnych, muzycznych, historycznych – międzynarodowych i regionalnych – mają ich wielki wybór w Kazachstanie. Liczne są też eventy turystyczne, warto poszukać informacji w internecie. Największym, najważniejszym wydarzeniem w tym roku będzie EXPO organizowane w Astanie, stolicy Kazachstanu, w dniach od 10 czerwca do 10 września. Będzie w nim uczestniczyło 112 państw, w tym również Polska, która oczywiście zaprezentuje się w swoim pawilonie. Polski dzień na EXPO przypada na 7 września. Wiele firm z Polski chce wziąć udział w tym wydarzeniu. Rząd Polski przyjął koncepcję uczestnictwa w EXPO, a ponieważ  Łódź stara się o przyznanie organizacji EXPO 2022, więc Kazachstan służy doświadczeniami w zakresie przygotowania tak wielkiego, międzynarodowego przedsięwzięcia. EXPO jest doskonałą okazją do pokazania dorobku 25 lat niepodległego Kazachstanu oraz zmian, jakie zaszły – od byłego postsowieckiego kraju do państwa współczesnego. Chcemy przybliżyć naszą kulturę, tradycję i kulinaria, przedstawić wspaniałe miasta i zadeklarować, że Kazachstan pretenduje do grona najbardziej rozwiniętych krajów świata. Wbrew potocznych opinii ekonomia Kazachstanu nie jest uzależniona wyłącznie od wydobycia surowców energetycznych: ropy naftowej i gazu ziemnego, równolegle funkcjonują i rozwijają się inne gałęzie gospodarki. Kazachstan zmienia się, reformuje i taki wizerunek otwartego, modernizującego się kraju chcemy ukazać całemu światu. Liczymy na to, że Polacy będą zainteresowani korzystnymi zmianami w naszym kraju i docenią potencjał nowego rynku.

Realizowana jest reforma w celu wejścia do grona 30 najbardziej rozwiniętych państw świata.

Jakie wyjątkowe miejsca koniecznie należy odwiedzić w Kazachstanie?
(AA)⇒ 
Jest wiele takich miejsc. Na północy kraju położony jest Burabaj, nazywany potocznie „drugą Szwajcarią”. Z Astany łatwo tam dojechać nową autostradą, podróż zajmuje 3 godziny. Malowniczy krajobraz górski, czyste jeziora i powietrze oraz lasy sprawiają, że bardzo przyjemnie się tam wypoczywa. Godny polecenia jest wschodni Kazachstan, gdzie panują doskonałe warunki uzdrowiskowe. Wyjątkowym miejscem jest jezioro Bałchasz – w połowie słodkie, w połowie słone – przyrodniczy unikat w skali całego świata. Nie można pominąć pięknego miasta Ałmaty i centrum sportowego Medeo z najwyżej usytuowanym na świecie lodowiskiem w otoczeniu pasma górskiego Ałatau (park narodowy). I oczywiście Astana, jedyna na świecie nowa stolica, która została zbudowana w XXI w. Znanym miejscem jest również kosmodrom Bajkonur. Wielu turystów wędruje starożytnym Jedwabnym Szlakiem przez zabytkowy Turkiestan, odwiedza historyczne miejsca bitew z armią Czyngis-chana. W każdym zakątku Kazachstanu można doświadczyć synergii przeszłości i teraźniejszości, kultury i natury.

Jak wspomniałem, władze kraju starają się realizować inwestycje w zakresie infrastruktury turystycznej. Rzecz jasna takimi warunkami, jak np. w Szwajcarii, USA czy Japonii, jeszcze nie dysponujemy, ale wiele nowych przedsięwzięć jest urzeczywistnianych, dużo się dzieje.

Czy Kazachstan jest bezpiecznym krajem dla zagranicznych turystów? Z czym trzeba się liczyć, podróżując po Kazachstanie i na co zwrócić szczególną uwagę?
(AA)⇒ 
Jak najbardziej bezpieczny. Wszelkie międzynarodowe ubezpieczenia są w Kazachstanie uznawane. Nasz kraj uchodzi za wzór stabilności: jako jedyny kraj postsowiecki nie doświadczył żadnych konfliktów na tle narodowościowym czy religijnym. Nie mamy zatargów z państwami sąsiednimi, co świadczy o pokojowym nastawieniu i pełnej tolerancji dla innych wyznań, grup etnicznych i poglądów politycznych. Proszę wziąć pod uwagę, że w Kazachstanie zamieszkuje 135 narodowości, które wyznają 17 religii! Każda z nich, w zgodzie z konstytucją, ma prawo kultywować swój język, tradycje i wyznanie. Kazachską zaletą jest chęć łączenia, a nie dzielenia społeczeństwa. Dążymy do tego, żeby każda grupa etniczna czuła się tu jak u siebie w domu.

Turyści mogą liczyć na słynną kazachską gościnność, która nakazuje z szacunkiem i przyjaźnią traktować przybyszów. Mam nadzieję, że najlepszymi ambasadorami Kazachstanu będą zadowoleni turyści, których opowieści i relacje z podróży zachęcą następnych do przyjazdu.

Już niedługo będzie można się o tym przekonać, bo pierwsze z ważnych dla nas i mam nadzieję dla turystów wydarzenie będzie miało miejsce na przełomie stycznia i lutego. Ałmaty po raz pierwszy na obszarze postradzieckim stały się gospodarzem XXVIII Zimowej Uniwersjady 2017 roku (wcześniej sportowe igrzyska dla młodzieży, przy czym tylko letnie, rozgrywane były w Moskwie w 1973 roku i Kazaniu w 2013 roku). Na Uniwersjadę w okresie od 28 stycznia do 8 lutego 2017 roku zarejestrowało się ponad 2200 sportowców z ponad 57 krajów. Igrzyska będą transmitowane w 80 krajach z  zasięgiem ponad 1 mld widzów. Do tego długo oczekiwanego wydarzenia Kazachstan przygotował się na wysokim poziomie. W Ałmatach została utworzona współczesna infrastruktura sportowa, wybudowano wiele nowych obiektów sportowych, takich jak nowe lodowisko, wieś dla sportowców. Konkurencji w 12 dyscyplinach sportu (hokej na lodzie, curling, snowboard, skoki narciarskie, biathlon etc.) będą odbywać się na 8 obiektach, w tym na Międzynarodowym Kompleksie Skoczni Narciarskich „Sunkar”, na stadionie do zawodów z dwuboju zimowego, w Ośrodku Narciarskim „Szymbułak” oraz na znanym na całym świecie najwyżej położonym lodowisku „Medeu”.

Czy w Polsce, poza ambasadą, działają także inne instytucje/organizacje zajmujące się promocją Kazachstanu?
(AA)⇒ 
Oczywiście najważniejszą instytucją jest ambasada. Ja jako ambasador i kazachski patriota z przekonaniem promuję swój kraj. Angażuję się w różne działania na rzecz upowszechnienia wiedzy o Kazachstanie wśród Polaków, nie tylko dlatego, że kiedyś był miejscem zsyłek. Moją misją jest pokazanie nowego oblicza Kazachstanu, informowanie o pozytywnych zmianach, które tam zachodzą, i opowiadanie o możliwościach, które Kazachstan oferuje. Niestety w kwestii popularyzacji Kazachstanu mamy wieloletnie zaniedbania, staram się je nadgonić i udowodnić, że Kazachstan, choć daleki, jest tak naprawdę bliski.

Jakie jest pana ulubione danie (potrawa) kuchni kazachskiej, które mógłby pan polecić?
(AA)⇒ 
Dziedzictwo kulinarne Kazachstanu jest przebogate, jak wspomniałem, mieszka tu aż 135 narodowości, każda wnosi coś wyjątkowego, specyficznego. Kuchnia kazachska w Kazachstanie, a kuchnia kazachska znana w świecie to dwie różne sprawy; w zależności od regionu mamy bardzo różne tradycje kulinarne, które wiążą się z historią naszego kraju. Znajdziemy tu potrawy typowe dla kuchni niemieckiej, rosyjskiej, uzbeckiej, arabskiej, a także chińskiej. Nie brak oczywiście restauracji serwujących specjały kuchni europejskiej. Kazachstan to wielki kraj, który mieści wielorakie wartości kulturalne, w tym kulinarne.

Z tradycyjnych potraw należy wymienić mięsny beszbarmak. Kazachowie uwielbiają mięso, poza wieprzowiną, której muzułmanie nie jedzą – jest nawet takie powiedzenie, że najwięcej mięsa je wilk, a następnie Kazach. Trudno znaleźć bezmięsną potrawę, oprócz herbaty i kawy (śmiech). Kazachowie przez setki lat byli koczownikami, hodowali zwierzęta, przemierzali tysiące kilometrów. Najwięcej używamy w kuchni baraniny, wołowiny i koniny (ale uwaga: koni, na których jeździmy, nie jemy). Mamy też doskonałe pieczywo i wielką gamę słodkości, deserów, ale trudno to opisać w ciągu jednej rozmowy.

I jeszcze trzy ciekawostki: z Kazachstanu pochodzą pierwsze jabłka, tu rozpoczęto uprawę jabłoni. Także z naszego kraju wywodzą się tulipany, a wszystkie konie pochodzą z kazachskich stepów. To nasz wkład w rozwój cywilizacji ludzkości.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Dorota Olendzka
Opracowanie materiału: Robert Szewczyk