W 1867 r. utworzono monarchię austro-węgierską, a sześć lat później połączono trzy osobne miasta, tworząc Budapeszt. Młoda stolica szybko rozkwitała, korzystając z dobrodziejstw bell epoque. Budowle, które wówczas wzniesiono, stały się dziedzictwem materialnym nie tylko Węgier, ale także całej Europy.
Arcydzieło sztuki inżynieryjnej
Prawobrzeżną Budę i lewobrzeżny Peszt rozdziela szeroka wstęga Dunaju. Przez sześć wieków przeprawa z jednego brzegu na drugi możliwa była tylko łodzią lub barką. Pierwszym stałym mostem, który połączył obydwie części miasta, był Most Łańcuchowy. Konstrukcja wzniesiona została w ostatniej dekadzie pierwszej połowy XIX w. z inicjatywy wielkiego patrioty i męża stanu, „najlepszego z Węgrów” Istvána Széchenyiego (dziś nosi jego imię). Most o długości 380 m, szerokości 14,5 m i wysokości 48 m zaprojektował brytyjski inżynier William Clark, a zbudował szkocki konstruktor Adam Clark. Po zniszczeniach wojennych został odbudowany w 1949 r. Most jest nie tylko użyteczny, ale także piękny: stalowe przęsła są gustownie dekorowane, a proporcje doskonale zachowane. Cztery kamienne lwy przy wejściu na przeprawę ustawiono w 1852 r. Most, który jest symbolem Budapesztu, widnieje na niemal każdej pocztówce i w każdym albumie. Wieczorny spacer wspaniale oświetlonym mostem należy do kanonu atrakcji turystycznych stolicy Węgier.
Siedem wież dla siedmiu plemion
Baszta Rybacka (węg. Halászbástya) jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków miasta. Chociaż robi wrażenie wielowiekowej budowli, to tak naprawdę wzniesiono ją na przełomie XIX i XX w. według projektu znanego węgierskiego architekta Frigyesa Schulka. Budowla w stylu neoromańsko-neogotyckim nawiązuje do historycznej spuścizny stolicy Węgier. Siedem trawertynowych wieżyczek połączonych ze sobą schodkami i arkadami ma symbolizować siedem plemion madziarskich, które w IX w. pod wodzą Arpada przybyły do Kotliny Panońskiej. To szczególne wydarzenie w dziejach Węgier nosi nazwę honfoglalás, zajęcie ojczyzny. Baszta usytuowana jest we wschodniej części Wzgórza Zamkowego, gdzie w średniowieczu cech rybacki organizował targi. Zwana także bastionem, tylko pozornie ma charakter obronny. W rzeczywistości jest intrygującym w swym wyglądzie tarasem widokowym. Ze względu na fantastyczną panoramę, która rozciąga się z Baszty na zakole Dunaju i starą część miasta, przybywają tu liczne wycieczki turystyczne. Budapeszteńska młodzież umawia się natomiast w Baszcie na romantyczne randki.
Eklektyczna chluba miasta
W XIX w. Budapeszt, stolica Wielkich Węgier, należał do największych i najpiękniejszych miast Starego Kontynentu. Okres prosperity trwał aż do wybuchu I wojny światowej. Wzniesiono wówczas wiele obiektów, z których Budapeszt słynie do dziś. Rozmachem i wielkością wśród nich wyróżnia się budynek parlamentu. Wzniesiony został w latach 1884-1904 zgodnie z duchem epoki w stylu eklektycznym. Autor projektu Imre Steindl zainspirowany gmachem parlamentu w Londynie, czerpał z rozwiązań architektonicznych gotyku, renesansu i baroku. Okazała budowla wznosi się po peszteńskiej stronie Dunaju przy placu Lajosa Kossutha. Największy na świecie budynek parlamentu zajmuje
ok. 18 km² powierzchni, kopuła ma aż 96 m, a prowadzi do niego 27 bram. Główną fasadę od strony rzeki zdobi 88 posągów, wnętrze kryje ponad 690 pomieszczeń, a na ozdobne złocenia zużyto 40 kg czystego kruszcu. Tyle mówią liczby. Na szczególną uwagę zasługują freski Károlaja Lotza zdobiące paradny hol: „Apoteoza ustanowienia praw” i „Apoteoza Węgier”. W 2000 r. na milenium chrześcijaństwa na Węgrzech, do gmachu parlamentu przeniesiona została Święta Korona oraz pozostałe insygnia władzy królewskiej.
pl.gotohungary.com
wegry.info.pl
Tekst publikowany na łamach magazynu “Świat Podróże Kultura” w numerze wrzesień-październik 2014 na str. 6-11.