Choć Szwecja nigdy nie była potęgą oceaniczną na miarę Hiszpanii, Portugalii czy Anglii, to historia Göteborga nierozłącznie związana jest z handlem morskim. Miasto założone zostało na początku XVII w., aby uniezależnić Szwecję od ceł pobieranych w cieśninach duńskich przez Danię.
Handlem z Chinami i Dalekim Wschodem zajmowała się Szwedzka Kompania Wschodnioindyjska, która powstała w roku 1731. Dzięki niej do portu w Göteborgu zawijały statki z porcelaną, herbatą i różnymi egzotycznymi przyprawami. Handel ze Wschodem spowodował szybki rozwój miasta. Jego historię można prześledzić w Muzeum Miejskim, które mieści się w budynku Kronhuset – dawnym arsenale z 1643 r., najstarszej budowli w mieście. Do dzisiejszych czasów przetrwała też XVIII-wieczna siedziba Kampanii, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Archeologiczno-Etnograficzne. O czasach, kiedy na morzach i oceanach królowały żaglowce, przypomina też zrekonstruowany przez grupę entuzjastów żaglowiec „East Indiaman Götheborg”, którym w roku 2005 grupa żeglarzy i studentów wyruszyła do Chin. Statek, jeśli nie znajduje się na morzu, można podziwiać w miejskim porcie.
Dla miłośników statków i militariów
Jedną z największych atrakcji Göteborga, jak przystało na miasto portowe, jest Maritima Centrum, czyli centrum morskie. To istny raj dla wszystkich miłośników statków i marynarki wojennej. Znajduje się tu ponoć największa ma świecie kolekcja statków – można zobaczyć m.in. prawdziwy okręt podwodny, szwedzki niszczyciel i latarniowiec. Miłośnicy militariów mogą się też wybrać na krótką wycieczkę statkiem na jedną z pobliskich wysp, gdzie znajduje się warownia Nya Elfsborg z XVII w. W przeszłości chroniła ona miasto przed atakami Duńczyków, a dziś mieści się w niej muzeum. Zbiory militariów można też znaleźć w Muzeum Wojskowości, w XVII-wiecznej wieży na szczycie wzgórza Skansparken, skąd rozciąga się wspaniały widok na okolicę. Maryniści, ale nie tylko, chętnie zaglądają też do największego w Szwecji centrum nauki Universeum. Co roku odwiedza je ponad pół miliona osób. W ogromnym akwarium, przez pancerną szybę, można podziwiać pływające rekiny, a w innych częściach wędrować przez tropikalny las, poznawać tajemnice kosmosu i przeprowadzać eksperymenty naukowe.
Nie tylko morze
W Göteborgu trudno się nudzić i każdy na pewno znajdzie tu coś dla siebie. W Muzeum Sztuki, jednym z najważniejszych muzeów w całej Szwecji, zgromadzono wiele cennych eksponatów, głównie dzieł sztuki nordyckiej, ale także francuskiej i holenderskiej. Niektóre eksponaty pochodzą nawet z XV w. Można tu znaleźć prawdziwe perełki, m.in. prace Rembrandta, Moneta, van Gogha, Picassa czy Andy Warhola.
Jedną z najbardziej znanych atrakcji miasta jest Liseberg – największy park rozrywki w całej Szwecji, który zajmuje około 100 ha powierzchni! Został otwarty w 1923 roku z okazji Wystawy Światowej i w tym roku obchodzi 90-lecie swego istnienia. Choć osiągnął już leciwy wiek, wciąż się rozwija i każdy choć przez chwilę może się tu poczuć dzieckiem. Rocznie park odwiedza blisko 3 mln osób, a w roku 2005 w rankingu magazynu „Forbes”, Liseberg został uznany za najlepszy park rozrywki na świecie. W Göteborgu mieści się także główna siedziba słynnych zakładów Volvo. Nieco starsi chętnie zaglądają do muzeum Volvo, które znajduje się w dawnych halach fabrycznych. Można w nim podziwiać samochody osobowe, ciężarówki, a nawet traktory, które są projektowane i budowane od lat 20. XX w. I starsi, i młodsi znajdą coś dla siebie w Muzeum Historii Naturalnej malowniczo położonym w parku miejskim Slottskogen, w którym zgromadzono aż 10 mln wypchanych zwierząt. Dużą atrakcją jest wypchany wieloryb z roku 1865, w którego wnętrzu urządzono kawiarnię. Jest tu też małe zoo, gdzie można zobaczyć wiele gatunków ptaków, pingwiny, pływające w basenie foki, a latem pasące się krowy i różowe flamingi. Na pewno warto odwiedzić też ogród botaniczny, który powstał w roku 1910 i jest największym tego typu ogrodem w całym kraju. Znajduje się tu ponad 16 tys. gatunków roślin, szklarnie, dolina rododendronów, ogród górski, ogród japoński i dolina zawilców.
Będąc w Göteborgu, warto też zajrzeć na targ staroci w dzielnicy Haga. A kto ma więcej czasu, powinien wybrać się na całodniowy rejs statkiem po archipelagu małych wysp rozciągających się w okolicach miasta. Całe wybrzeże jest skaliste i w niczym nie przypomina „naszego” Bałtyku.
Waluta: korona szwedzka – 1 SEK = 0,48 PLN
Przepisy wjazdowe: Dokumentem uprawniającym do wjazdu i pobytu do
3 miesięcy na terytorium Królestwa Szwecji jest ważny paszport lub dowód osobisty.
Zdrowie: Osoby opłacające w Polsce składki na NFZ w nagłych przypadkach mają prawo do skorzystania w Szwecji z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia po okazaniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Opieka medyczna dla osób ubezpieczonych nie jest jednak bezpłatna – osoby objęte ubezpieczeniem zapłacą taką samą kwotę jak obywatele Szwecji: za wizytę u specjalisty lub pomoc w nagłym wypadku od 130 do 300 SEK. Leczenie dzieci osób ubezpieczonych (do lat 20) jest bezpłatne. Za lekarstwa na receptę do kwoty 1100 SEK obowiązuje odpłatność w 100%.
Kierowcy: niezależnie od pory dnia i roku obowiązkowe jest używanie świateł mijania. Rygorystycznie traktowane są ograniczenia prędkości na drogach (autostrady – 100/120 km/godz., drogi – 70/90 km/godz., teren zabudowany – 40/60 km/godz.); nie istnieje żaden margines tolerancji. Wszyscy pasażerowie samochodu muszą używać pasów bezpieczeństwa, dla dzieci do wzrostu 135 cm obowiązkowe są specjalne siedzenia mające homologację UE.
Tekst publikowany na łamach magazynu “Świat Podróże Kultura” w numerze marzec 2013 na str. 76-79.