Polski Stary Sącz i słowacka Lewocza mają podobną atmosferę i charakter. Wielokrotnie łączyła je historia, dziś razem troszczą się o zachowanie i promocję swoich walorów. Podczas letnich imprez zaprezentują to, co mają najlepsze.
Transkarpacki szlak handlowy Via Magna połączył Stary Sącz i Lewoczę w średniowieczu. Współczesne miasta związane są partnerstwem od 15 lat. Od zeszłego roku prowadzą wspólny projekt „Karpackie miasteczka z klimatem”, któremu patronuje Unia Europejska. Oba miasta będące ozdobą regionów, w których leżą – tj. Ziemi Sądeckiej i Spiszu – szczycą się szczególną atmosferą. Tworzą ją znakomicie zachowane staromiejskie zaułki prowadzące do niepośledniej klasy zabytków. Perłą Starego Sącza jest ufundowany i uposażony przez św. Kingę klasztor klarysek, Lewoczy – fara z ołtarzem dłuta Mistrza Pawła.
Zjednoczeni historią
W XIII w. za życia księżnej Kingi, córki króla węgierskiego Beli IV i żony księcia małopolskiego Bolesława Wstydliwego, oba miasta pojawiły się po raz pierwszy w dokumentach swych władców. Współcześnie łączy je postać Jana Pawła II. W 1995 r. podczas pielgrzymki na Słowację, papież celebrował mszę w lewockim sanktuarium maryjnym na Mariańskiej Górze. Zaś cztery lata później w Starym Sączu wyniósł na ołtarze Kingę. Dziś oba miasta są często odwiedzanymi centrami pielgrzymkowymi. W starosądeckim kościele turyści podziwiają XVII-wieczną ambonę w kształcie drzewa Jessego wykonaną przez snycerza starosądeckiego Gabriela Padwani. W Lewoczy zaś chylą czoła przed kunsztem Mistrza Pawła. Szczególnie przed ołtarzem głównym przedstawiającym świętego Jakuba. Gotycki w formie, powstał na początku XVI w. Imponuje nie tylko jakością snycerki, ale również rekordową wysokością 18,6 m. Kluczowe postacie Madonny, św. Jakuba, św. Jana Apostoła także mają nadnaturalną wielkość (przekraczają dwa metry).
Wspólne imprezy
Stary Sącz dzieli od Lewoczy dystans 106 km; w dzisiejszych czasach… nietrudny do pokonania. Tym bardziej że projekt realizowany przez władze obu miast i Fundację Rozwoju Ziem Górskich zacieśnia ich związki. Skróceniu dystansu sprzyjają też bliźniacze imprezy letnie: starosądecki Jarmarku Sztuki i lewockie Dni Mistrza Pawła. Na słowacką imprezę (zaczyna się w lipcu, finał 12–14 sierpnia) składają się artystyczne plenery, koncerty i targi rzemiosła karpackiego. Festiwal kończy się efektownymi iluminacjami. Jarmark Sztuki w Starym Sączu ma podobny charakter. Dominują w nim wątki artystyczne i folklorystyczne. Na cykl imprez letnich składają się: Międzynarodowy Plener Malarski (17–31 lipca) oraz Starosądecki Jarmark Rzemiosła (28–29 sierpnia). Najbardziej prestiżową imprezą jest organizowany od 1975 r. Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej. Jego idea wiąże się z odkryciami dokonanymi w bibliotece klasztoru Klarysek. Znalezione w niej średniowieczne manuskrypty i zapisy nutowe świadczą, iż klasztor poziomem muzycznym dorównywał wiodącej wówczas paryskiej szkole Notre Dame. 32. edycja imprezy odbędzie się od 30 czerwca do 4 lipca, stanowiąc preludium letnich imprez w obu miastach.
Więcej informacji na stronach
www.levoca.sk, www.stary.sacz.pl, www.starysacz-lewocza.pl
Klasztor Klarysek w Starym Sączu: www.klaryski.stary.sacz.pl
Fara w Lewoczy: www.chramsvjakuba.sk
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej: www.festiwal.stary.sacz.pl
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska- Republika Słowacka 2007-2013
Tekst publikowany na łamach magazynu “Świat Podróże Kultura” w numerze kwiecień–maj 2010 na str. 38-39.