Ta leżąca u ujścia Odry do Bałtyku największa polska wyspa rozciąga się na powierzchni 265 km kwadratowych. Ze stałym lądem łączą ją mosty w Wolinie i Dziwnowie, a od północy z wyspą Uznam przeprawy promowe
w Świnoujściu.
Kiedy wybrać się na wyspę Wolin? Najlepiej, zanim nad morze ruszą setki tysięcy wczasowiczów. Od jesieni do wiosny jest tu zdecydowanie mniej tłoczno i taniej. I co z tego, że odpadają morskie kąpiele, skoro jest tu tyle do zobaczenia: od średniowiecznych Słowian przez zabytkowe fortyfikacje po malowniczą przyrodę i strome klify. Czekają na nas eleganckie pensjonaty, hotele i ośrodki SPA, a dla niektórych atrakcją będzie pole golfowe w Kołczewie.
Wolin
Tak samo jak wyspa nazywa się też miasteczko położone w jej południowej części. To ciekawe miejsce, bo w jakim innym mieście na ulicach spotkamy Słowian w dawnych szatach zmierzających do pracy? W zbudowanym po drugiej stronie rzeki Dziwny (na wyspie Ostrów) skansenie „Centrum Słowian i Wikingów” znajdziemy 27 zrekonstruowanych chat sprzed 1000 lat. W tej wczesnośredniowiecznej scenerii skosztujemy podpłomyków, nauczymy się lepić gliniane naczynia, wykonywać świece i filc, grać na dawnych instrumentach czy strzelać z łuku. A w pierwszy weekend sierpnia możemy wziąć udział w Festiwalu Słowian i Wikingów i spotkać setki średniowiecznych wojowników, oglądać inscenizacje bitew, pokazy rzemiosł, tańców i śpiewów. W centrum Wolina, w Muzeum Regionalnym, poznamy historię miasta i dowiemy się, że przed tysiącem lat Wolin – legendarna Wineta – był jednym z największych miast tej części Europy.
Międzyzdroje
Obowiązkowy punkt wizyty na wyspie to oczywiście Międzyzdroje ze słynną Promenadą Gwiazd. Zobaczycie tu odciski dłoni i figury wybitnych polskich aktorów, reżyserów i piosenkarzy. Dosłownie parę kroków mamy stąd do molo wychodzącego w Bałtyk aż na 395 metrów oraz piaszczystej plaży. I wcale nie musimy na niej leżeć – warto za to przespacerować się nią w stronę Wisełki. Sceneria wręcz zapiera dech, gdy z jednej z strony plaży szumi bezkresne morze, a z drugiej w niebo strzelają urwiste, przeszło 90-metrowe klify. No i jeszcze te mewy, których dziesiątki fruwają nad naszymi głowami. Aha, i nie zapomnijcie wejść na wzgórze Gosań (dojdziemy do niego z parkingu przy drodze Międzyzdroje – Wisełka) To szczyt najwyższego klifu, z którego rozpościera się niesamowita panorama Bałtyku.
Wapnica i Zalesie
Na południe od Międzyzdrojów zachwycimy się urwiskami i intensywną, ciemnozieloną tonią jeziora Turkusowego w Wapnicy. To zalane wyrobisko dawnej kopalni kredy, a niezwykły kolor nadaje wodzie rozpuszczony w niej węglan wapnia. Znad jeziora leśny szlak zaprowadzi nas na pobliskie wzgórze Zielonka, skąd roztacza się rozległy widok na Zalew Szczeciński i archipelag wysp wstecznej delty Świny. Na miłośników żeglarstwa w Wapnicy czeka klimatyczna marina, z której można wypłynąć na Zalew lub na Bałtyk. Wracając z Wapnicy, zatrzymajcie się na chwilę w Zalesiu – tutaj na stromym zboczu stoi „Stonoga”. Tak nazywane są betonowe budowle eksperymentalnego stanowiska tajnej broni III Rzeszy, znanej pod kryptonimem V3, za pomocą której Adolf Hitler zamierzał zasypać pociskami Londyn.
Świnoujście
Na wyspie Wolin leży wschodnia część Świnoujścia z latarnią morską, Fortem Gerharda i podziemnym miastem. Latarnia stoi u ujścia Świny. Ma aż 65 metrów wysokości i jest najwyższa nad Bałtykiem. Po pokonaniu kilkuset granitowych schodów czeka nas wspaniała panorama wysp Wolin i Uznam, ujścia Świny oraz bezkresnego Bałtyku z wypływającymi statkami.
Obok latarni leży XIX-wieczny Fort Gerharda – ceglano-ziemna pruska twierdza strzegąca niegdyś ujścia Świny. Zamiast typowego przewodnika czeka tu na nas groźny kapral w pruskim hełmie i z szablą, który porządnie nas wymusztruje, przepędzi przez „pole minowe”, każe chodzić po mrocznych kazamatach, a na końcu wystrzeli z armaty. Nieco dalej, jest ukryte w lesie podziemne miasto, czyli kompleks schronów z czasów II wojny światowej, kryjący także tajemnice okresu zimnej wojny. Z kolei w części Świnoujścia leżącej na wyspie Uznam czekają na nas kolejne forty, ale też szeroka plaża, kawiarnie, ośrodki wypoczynkowe…
Karsibór
Przy południowej przeprawie promowej z wyspy Wolin do Świnoujścia (druga jest w centrum miasta) leży wyspa Karsibór. Dostaniemy się na nią mostem. We wsi o tej samej nazwie stoi gotycki kościółek, obok którego podczas wojny trzydziestoletniej kwaterował król szwedzki Gustaw II Adolf. Nieopodal są dwa ewangelickie cmentarze – niezwykłe, bo przetrwały na nich misternie zdobione żeliwne ogrodzenia i krzyże. Ze wsi mostkiem dojdziemy na Karsiborską Kępę. Na tej wyspie jest ptasi rezerwat. Z drewnianej wieży możemy oglądać polujące bieliki, żurawie, stada dzikich gęsi i blisko 140 innych gatunków ptaków, które tu gniazdują.
Kamień Pomorski
Już na stałym lądzie, za wodami Zalewu Kamieńskiego leży miasto-uzdrowisko Kamień Pomorski. Sławę przyniosły mu barokowe organy z 1672 roku w tutejszej katedrze oraz jedyny w Polsce przykatedralny wirydarz. Wydaje się, że z mroku otaczających go krużganków zaraz wyłonią się medytujący mnisi. Tuż obok leży wpisane na prestiżową Listę Pomników Historii osiedle katedralne z gotycko-renesansowym pałacem biskupim. Pamiątką średniowiecza są fragmenty murów obronnych z Bramą Wolińską, w której mieści się Muzeum Kamieni. Pośrodku miasta, a mimo to prawie nad samą wodą, leży tutejszy rynek z efektownym gotyckim ratuszem. Stąd raptem parę kroków jest do dumy miasta – nowoczesnej mariny na 240 jachtów. Możemy z niej popłynąć np. w kierunku Wyspy Chrząszczewskiej, gdzie z wody wystaje Królewski Głaz. Ten potężny granitowy kamień ma aż 20 m w obwodzie i 3,5 m wysokości. To właśnie od niego wzięła się nazwa miasta.
Wolin jest prawdziwą wyspą skarbów – riwierą kojarzącą się z morskimi kąpielami, plażowymi koszami, licznymi koncertami i festiwalami, ale też pełną tajemnic, zabytków, przyrodniczych atrakcji i przygód, które Was tu czekają.
Zachodniopomorska Regionalna
Organizacja Turystyczna
ul. Partyzantów 1, 70-222 Szczecin
www.zrot.pl, info@zrot.pl
Tekst: Michał Rembas
Tekst publikowany na łamach magazynu “Świat Podróże Kultura” w numerze Zima 2015.