Graz ustępuje sławą Wiedniowi, Salzburgowi czy Innsbruckowi. Ma jednak romantyczną legendę, której tamte miasta mogą styryjskiej stolicy pozazdrościć.

Sclossberg w Grazu, fot. Paweł Wroński

Schlossberg w Grazu, fot. Paweł Wroński

Jej bohaterem jest Erzherzog Johann, arcyksiążę Jan Habsburg, który zrezygnował z praw do imperialnego tronu, ożenił z Anną Plöchl, córką poczmistrza z Bad Aussee, i osiadłszy w Grazu, zabrał za unowocześnianie styryjskiej gospodarki. Na stokach zamkowego wzgórza zasadził krzewy sztandarowego dla Styrii szczepu winorośli jakim jest schilcher (blauer wildbacher). Przywrócił tym samym sięgające starożytności tradycje wyrobu wina z miejscowych odmian i wyznaczył kierunek rozwoju współczesnego styryjskiego winiarstwa.

Wina Schilcher mają dość intensywną różową barwę o lśniącym połysku. Wytrawne, o dużej kwasowości i wyrazistych owocowych nurtach w smaku i bukiecie, współgrają znakomicie z potrawami z wieprzowiny, zwłaszcza w cięższym, tłustym wydaniu. Z schilchera wyrabia się też wina musujące. Przez krainę schilchera prowadzi winiarski szlak Schilcher Weinstraße, ze Steinz do Deutschlandsbergu i położonego przy granicy ze Słowenią Ebiswaldu (www.steirischerwein.at).

Graz, detal architektoniczny, fot. Paweł Wroński

Graz, detal architektoniczny, fot. Paweł Wroński

Arcyksiążę z upodobaniem oddawał się też górskim wędrówkom. Jego pamięć uwieczniono nadając jednej z alpejskich odmian storczyka nazwę Nigritella archiducis-joannis (inaczej Gymnadenia archiducis-joannis; niem. Erzherzog-Johann-Kohlröschen). Jego imię nosi też najwyżej położone schronisko górskie w Austrii – Erzherzog Johann Hütte w Wysokich Taurach.

Erzherzog Johann Hütte znajduje się w podszczytowych partiach Groβglocknera, na wysokości 3454 m. Zbiegają się przy nim najpopularniejsze szlaki na szczyt – z Kals we Wschodnim Tyrolu i z Heiligenblut w Karyntii (www.erzherzog-johann-huette.at).

Kunsthaus w Grazu, fot. Paweł Wroński

Kunsthaus w Grazu, fot. Paweł Wroński

Innowacyjne i oświeceniowe działania arcyksięcia inspirowały potomnych. W połowie XIX wieku wzniesiono w Grazu Eiserne Haus. Zaprojektowany i zrealizowany przez budowniczego, a zarazem przemysłowca i wizjonera Johanna Benedikta Withalma był pierwszym budynkiem o żelaznej konstrukcji w Europie. Dziś należy do kompleksu muzeów i galerii sztuki współczesnej Joanneum, zdominowanego przez Kunsthaus. Charakterystyczną dla miasta budowlę określaną niekiedy mianem “przyjaznego kosmity”, zaprojketowali Brytyjczycy – Peter Cook i Colin Fournier. Co najzabawniejsze, tym nagradzanym wielokrotnie na światowych konkursach projektantom udało się zrealizować tylko jedno dzieło. Właśnie to – Kunhaust w Grazu. A i to, nie do końca. W ich projekcie, pokrywająca budynek „skóra” miała być jak żywa, elastycznie reagować na zmiany temperatury i światła. Niestety, wyprzedzili zanadto swoją epokę… Istniejące technologie nie pozwoliły zrealizować tego śmiałego zamysłu. Ostatecznie pokrycie betonowego Kunsthausu składa się z szeregu polimerowych płyt, zaś w charakterystycznych, skierowanych ku północy wypustkach umieszczone są okna-świetliki (www.museum-joanneum.at).

Murinsel w Grazu, fot. Paweł Wroński

Murinsel w Grazu, fot. Paweł Wroński

Ostatnim nowoczesnym akcentem architektonicznym jest Murinsel, czyli sztuczna wyspa na rzece Mur. Mieści się w niej kawiarnia Insel Café, amfiteatr na świeżym powietrzu oraz plac zabaw dla dzieci. Otwarcie kawiarni w zainstalowanej na rzece budowli było kulminacyjnym punktem uroczystości w 2003 roku, gdy Graz pełnił rolę europejskiej stolicy kultury. To dzieło nowojorskiego artysty Vito Hannibala Acconciego. Murinsel jest dostępna z obu brzegów rzeki. Prowadzą do niej kładki na rampach. Zainstalowana na pontonach konstrukcja reaguje na zmiany stanu wody. Długość wyspy wynosi 46,60 m, szerokość 16,60 m, a wysokość dochodzi do 6,00 m. Kawiarnia czynna w godz. 9.00-24.00 jest doskonałym miejscem na śniadanie i wszelkiego rodzaju spotkania (www.inselindermur.at).

Schilcherland w Styrii, fot. Paweł Wroński

Schilcherland w Styrii, fot. Paweł Wroński

INFO
www.graztourismus.at