Szanowni Państwo,
piękne, staropolskie święto, jakim są dożynki, to nie tylko ukoronowanie całorocznej pracy rolników, ale też ich największa uroczystość, chętnie obchodzona w polskich wsiach i małych miastach.
Kultywowanie tradycji i obyczajów ludowych zajmuje szczególne miejsce w życiu Polaków. Warto więc wrócić pamięcią do początków zwyczaju dożynkowego, by uświadomić sobie, jak jest on głęboko zakorzeniony w naszej polskiej historii. U schyłku XIX wieku pojawiły się pierwsze dożynkowe obrzędy, z których część kultywowana jest aż do dziś. Dożynkom towarzyszą zwyczaje i związane z nimi symbole jak kłos i chleb, który w kulturze ludowej jest atrybutem dostatku i pomyślności. Szacunek dla chleba jest nieodłącznym elementem naszego dziedzictwa kulturowego. Innym symbolem są zaplatane wieńce, które tradycyjnie swym kształtem przypominały koła lub wielkie korony. Do każdego wieńca oprócz łanów zbóż dodawano jarzębinę, kwiaty, owoce i orzechy. Wieńce wykonywane współcześnie nawiązują do tych wzorów.
Święto plonów ma ogromne znaczenie dla każdego gospodarza, jest ukoronowaniem jego całorocznego trudu i pracy. To nie tylko święto dziękczynienia, lecz również okazja do refleksji nad rytmem naszego życia, jego zmiennością i różnorodnością oraz zasiewem i zbieraniem plonów.
Zwyczaj obchodów dożynkowych, praktykowany przez Słowian, związany był pierwotnie z kultem roślin i drzew, potem z rolnictwem. Urządzano je dla żniwiarzy w nagrodę za wykonaną pracę przy żniwach i zebrane plony. Tradycyjne dożynki obchodzone były w pierwszy dzień jesieni. Święto poświęcone było tegorocznym zbiorom zbóż, w czasie którego dziękowano za plony i proszono o jeszcze lepsze w przyszłym roku. Roczny cykl prac polowych kończył się przed Adwentem. Po żniwach zawsze następował krótki czas odpoczynku i radosnego świętowania. Uroczystości dożynkowe miały charakter ludowy i religijny.
Dziś dożynki to znakomita okazja do wspólnego spędzenia czasu, poznania i kultywowania wspaniałych tradycji ludowych, a przede wszystkim do integracji mieszkańców. To również niepowtarzalna okazja, by zobaczyć wieńce dożynkowe, regionalne stroje oraz pokazy rzemiosł i rękodzieł ludowych, wziąć udział w kiermaszu produktów regionalnych i skosztować ich tradycyjnego, niepowtarzalnego smaku. Podczas tegorocznego święta będzie można obejrzeć również inscenizacje wiejskich zajęć codziennych.
Mimo że rok ten nie należał dla rolników do łatwych, myślę tu o suszy, skutkach ASF czy niskich cenach owoców i warzyw, tym bardziej powinniśmy podziękować rolnikom za wytrwałość i ciężką pracę, dzięki której na naszych stołach goszczą plony ich wysiłku. Życzę Państwu pomyślności na kolejny rok.
Adam Struzik
Marszałek Województwa Mazowieckiego
Magazyn do pobrania:
https://magazynswiat.pl/wp-content/uploads/2018/09/zniwa.pdf