Mało które miejsce na świecie przyprawia o tak silny zabytkowy zawrót głowy jak Sardynia. Pozostałości po dawnych cywilizacjach są gratką dla miłośników archeologii. Każdy Indiana Jones znajdzie tu coś dla siebie.
Bajeczna wyspa kusi nie tylko pięknymi plażami z białym piaskiem, ale i bogactwem zabytków, które są śladem zamieszkujących ją kultur. Znaleziska archeologiczne wskazują, że już 100 tys. lat p.n.e. człowiek objął ją w posiadanie, o czym świadczą m.in. odkopane narzędzia. Późniejsze kultury neolityczne pozostawiły po sobie kamienne kręgi, menhiry (wydłużone głazy stawiane na grobach) i tzw. domy wróżek, czyli jaskiniopodobne groby wydrążone w skale. Jednak dopiero ich następcy – cywilizacja nuorska – stworzyła jeden z najważniejszych symboli Sardynii – nuragi. Są to nakryte kopułami wieże w kształcie stożków zbudowane z ociosanych kamieni ułożonych bez zaprawy; w środku znajdowało się jedno lub więcej pomieszczeń. Pełniły głównie funkcje obronne, niekiedy wokół nich powstawały całe kamienne wioski. Na Sardynii znajduje się ponad 7 tys. nuragów. Warto zobaczyć przede wszystkim Su Nuraxi w Barumini, najbardziej reprezentacyjny kompleks nuragów, który w 1997 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Składał się on z kilku wież, a jego wiek ocenia się na ponad 2 tys. lat.
Pamiątki wielu kultur
Na początku pierwszego tysiąclecia p.n.e. na Sardynię przybyli pokojowo nastawieni Fenicjanie. Wraz z nimi na wyspie pojawiły się miasta, które zwyciężyły w konfrontacji z nuragami. Między IX a VII wiekiem p.n.e. powstały nadbrzeżne centra handlowe, wśród nich obecna stolica wyspy – Cagliari. Do dziś można podziwiać ruiny wielu starożytnych miast, np. prawdopodobnie najstarsze z nich – Norę. Podobno ważnością przewyższała nawet Cagliari. Sielankowy rozwój cywilizacji fenickiej zakłócił najazd Punitów z Kartaginy, którzy jednak przegrali bój o Sardynię z imperium rzymskim. Zwycięscy Rzymianie pozostawili po sobie ogromne bogactwo architektury, a zwłaszcza monumentalne amfiteatry, łaźnie, świątynie, akwedukty, a także luksusowe wille. Szczególnie warta odwiedzenia jest wspomniana Nora, ponieważ kryje wiele pamiątek po zamieszkujących ją Rzymianach, m.in. teatr i amfiteatr oraz pozostałości term.
W połowie pierwszego tysiąclecia n.e., po licznych bojach Rzymian z Wandalami, Sardynia znalazła się pod panowaniem Bizancjum. W tym okresie rozwijała się przede wszystkim architektura sakralna, toteż najbardziej znamienne są zbudowane na planie krzyża greckiego świątynie i klasztory, jak np. bazylika San Saturnino w Cagliari. Z czasem zaczęło się upowszechniać budownictwo romańskie. Średniowieczne kościoły zbudowane w tym stylu można znaleźć na całej wyspie, a w szczególności wzdłuż drogi z Cagliari do Porto Torres. Prawdziwą perełką jest kościół San Gavino, podręcznikowy przykład tego stylu w sztuce.
Dalsze dzieje Sardynii wyznaczają wpływy m.in. hiszpańskie, włoskie czy austriackie. Każdy z nich pozostawił po sobie zabytki architektury i sztuki. Można je odnaleźć w wielu miejscach na wyspie, ale jak w soczewce są skupione w samej stolicy. Dlatego objazd wyspy warto zacząć od zwiedzania Cagliari. Miasto rozpościera się na kilku wzgórzach i upamiętnia wszystkie kultury, które kiedykolwiek otarły się o Sardynię. Oprócz pięknej architektury turystów przyciągają tu także wydarzenia kulturalne odbywające się przez cały rok.
Tekst: Joanna Stachowiak
Tekst publikowany na łamach magazynu “Świat Podróże Kultura” w numerze marzec 2012 na str. 58-60
Polecamy powiązane artykuły w naszej witrynie:
https://magazynswiat.pl/15475/sardynia-mityczna-wyspa.html
https://magazynswiat.pl/11528/smakowita-sardynia.html
https://magazynswiat.pl/4374/zlowic-taaaka-rybe.html
https://magazynswiat.pl/9878/sardynia-na-piec-zmyslow.html
https://magazynswiat.pl/6465/sardynia-wyspa-nieznana.html
https://magazynswiat.pl/15426/restauracja-sardynia.html
https://magazynswiat.pl/7593/sardynia-raj-nieodkryty.html
https://magazynswiat.pl/9024/sardynia-tajemnicza-wyspa.html
https://magazynswiat.pl/8204/sardynia-wyspa-niczym-kontynent.html
https://magazynswiat.pl/10220/urzekajaca-sardynia.html
https://magazynswiat.pl/14367/rosyjska-sardynia.html
https://magazynswiat.pl/14063/sardynia-abc-2005-r.html
https://magazynswiat.pl/14053/sardynia-prawdziwa-przygoda.html
https://magazynswiat.pl/2448/sardynia-pelna-smaku.html
https://magazynswiat.pl/2669/podroze-po-sardynii.html
.